Herkes Merhaba! Bugün çöl deyince aklınıza gelen o kavrulmuş kum tepelerini unutmanızı isteyeceğim, çünkü dünyanın en büyük çölüne, yani Antarktika’ya doğru bir yolculuğa çıkıyoruz! Evet, yanlış duymadınız; Antarktika aslında bir çöl ve üstelik dünyanın en büyük çölü!
Şimdi, çöl dediğimizde aklımıza genellikle Sahra Çölü gibi sıcak ve kumlu yerler geliyor, değil mi? Ama coğrafi olarak bir bölgenin çöl olarak kabul edilmesi için gerekli olan şey sıcaklık değil, yıllık yağış miktarı. Bir bölge, yılda 250 milimetreden az yağış alıyorsa, orası çöl olarak tanımlanır. Ve işte burada Antarktika devreye giriyor! Bu soğuk kıta, yılda ortalama 50 milimetreden az yağış alıyor. Kıtada yağmurdan çok kar yağıyor ama yağan kar bile oldukça az!
Antarktika, yaklaşık 14 milyon kilometrekarelik alanıyla Sahra’yı neredeyse ikiye katlıyor. Bu yüzden de dünyanın en büyük çölü unvanını taşıyor. Fakat burayı diğer çölllerden ayıran en büyük özellik, tabii ki soğuk olması! Ortalama sıcaklık kışın -60°C’ye kadar düşebiliyor. Yani, Antarktika’da bir gezintiye çıkmayı düşünüyorsanız, gerçekten sıkı giyinmeniz gerek!
Peki, bu devasa çölün coğrafyası nasıl? Antarktika’nın büyük bir kısmı kalın bir buz tabakasıyla kaplı. Bu buz tabakası, dünyadaki tatlı suyun yaklaşık yüzde 60’ını içeriyor. Evet, bu buzlar erirse, deniz seviyeleri 60 metreye kadar yükselebilir! Bu yüzden, küresel ısınma ve iklim değişikliği konularında Antarktika’nın önemi gerçekten büyük.
Ama Antarktika deyince aklınıza sadece buz ve soğuk kavramları gelmesin, aynı zamanda bazı şaşırtıcı doğal oluşumlara da ev sahipliği yapıyor. Örneğin, burada bulunan McMurdo Kuru Vadileri, dünyadaki en kurak yerlerden biri. Bu vadilerde yıllık yağış miktarı neredeyse sıfır ve bu bölge, adeta bir başka gezegende olduğunuzu hissettirecek kadar sıra dışı bir manzaraya sahip. Bilim insanları, bu vadileri Mars yüzeyine benzetiyor ve hatta Mars araştırmaları için bir laboratuvar olarak kullanıyorlar.
Antarktika’nın bir diğer ilginç özelliği ise “katabatik rüzgarlar”dır. Bu rüzgarlar, dünyanın en güçlü rüzgarlarından biri olarak kabul ediliyor ve saatte 200 kilometreye kadar hızlanabiliyorlar. Bu da Antarktika’yı hem soğuk hem de oldukça zorlu bir çevre haline getiriyor.
Antarktika, aynı zamanda dünyanın en izole yerlerinden biri. Burada kalıcı bir yerleşim yok, sadece bilimsel araştırma yapan ekipler var. Ve tabii ki penguenler! Antarktika, kendisiyle özdeşleşmiş penguenlerin yanı sıra deniz leoparları, katil balinalar ve çeşitli kuş türlerine ev sahipliği yapıyor. Yani, bu soğuk çöl aslında birçok canlının yuvası.
Sonuç olarak, Antarktika, bildiğimiz çöllerden çok farklı olabilir ama bir çöl olarak tanımlanması tamamen coğrafi kriterlere dayanıyor. Burası, dünyanın en büyük ve en soğuk çölü olarak hem doğası hem de bilimsel önemi ile insanlığı büyülemeye devam ediyor.
